best mpsc classes
best upsc classes
best upsc classes
best banking classes
mpsc upsc classes in kalyan


आर्थिक


RBI's 'Quick Improvement for Banks' (PCA)

2047   26-Dec-2017, Tue

  1. भारतीय रिजर्व बँकेने (RBI) अधिक कर्जामुळे बँकिंग क्षेत्रातल्या वाढत्या अकार्यक्षम संपत्तीमुळे (NPA) देशातील मोठ्या बँकांचा जमा-खर्च नकारात्मक दिसून येत आहे.
  2. त्यामुळे RBI ने आतापर्यंत सार्वजनिक क्षेत्रातील 10 बँकांविरुद्ध ‘त्वरित सुधारात्मक कार्यवाही (Prompt Corrective Action)’ संचालित केली आहे.
  3. त्यामध्ये – ओरिएंटल बँक ऑफ कॉमर्स (OBC), IDBI बँक, इंडियन ओवरसीज बँक, UCO बँक, सेंट्रल बँक ऑफ इंडिया, देना बँक, बँक ऑफ महाराष्ट्र, कॉरपोरेशन बँक, यूनायटेड बँक ऑफ इंडिया आणि बँक ऑफ इंडिया – या बँकांचा समावेश आहे.
  4. बँकांच्या निव्वळ NPA मध्ये 10% ची वृद्धी झालेली आहे आणि वर्ष 2017 च्या शेवटी दुसर्‍या तिमाहीत 1035 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले.
  5. वर्तमानात बँकांची भांडवली पुरेसा प्रमाण 10.23% आहे आणि मार्च 2018 पर्यंत बँकांना हे 10.875% इतके राखणे आवश्यक आहे.
तुम्हाला हे माहित आहे का?

 त्वरित सुधारात्मक कार्यवाही:-

  1. ‘त्वरित सुधारात्मक कार्यवाही (PCA)’ हे RBI द्वारा प्रस्तुत केले गेलेले एक गुणात्मक साधन आहे, ज्याअंतर्गत बँकांचे वित्तीय आरोग्य कायम चांगले राखण्यासाठी कमकुवत बँकांवर प्रत्यक्ष कार्यवाही केली जाते आणि त्यांना अत्याधिक नुकसानीपासून वाचविण्यात येते.
  2. नियामक कार्यवाहीमधून बँकांची कार्यक्षमतेवर “कोणत्याही प्रकारे भौतिक प्रभाव” पडत नाही आणि ही कार्यवाही आपत्ती व्यवस्थापन, संपत्तीची गुणवत्ता, लाभ आणि दक्षता यामध्ये समग्र सुधारणा आणण्यास योगदान देते.
  3. एकदा का PCA लागू केले गेले तर बँकांना शाखा खोलणे, कर्मचार्‍यांची भर्ती आणि कर्मचार्‍यांची वेतन वृद्धी अश्या खर्चांवर प्रतिबंध लडला जाऊ शकतो.
  4. आता बँका फक्त त्याच कंपन्यांना कर्ज देऊ शकतात, ज्यांचे कर्ज इन्वेस्टमेंट ग्रेडच्या अधिकची आहे.

PCA चे मापदंड:-

  1. RBI ने मूल्यांकनासाठी चार मापदंड प्रस्तुत केले आहेत, ज्यामधून हे ओळखले जाते की बँकेला त्वरित सुधारात्मक कार्यवाहीच्या कक्षेत आणले जावे का?
  2. कॅपिटल टू रिस्क वेटेड रेशिओ (CRAR) – हे प्रमाण 9% च्या खाली असल्यास बँक आपत्ती परिस्थितीत असल्याचे घोषित होणार.
  3. NPA (अकार्यक्षम संपत्ती) – जर NPA 6% -9% हून अधिक झाल्यास बँक आपत्ती परिस्थितीत असल्याचे घोषित होणार.
  4. मालमत्तेवरील लाभ (ROA = एकूण उत्पन्न / एकूण संपत्ती) – जर मालमत्तेवरील परतावा 0.25% पेक्षा खाली असल्यास बँक आपत्ती परिस्थितीत असल्याचे घोषित होणार.
  5. पत प्रमाण (Leverage ratio) –  जर लाभ संपत्तीच्या 25% हून अधिक असल्यास बँकेच्या प्रथम मर्यादेंतर्गत पत प्रमाण 3.5-4.0% दरम्यान असल्यास बँक आपत्ती परिस्थितीत असल्याचे घोषित होणार.
  6. या मापदंडांमध्ये प्रत्येकाला स्थितीच्या गंभीरतेनुसार वर्गीकृत केले गेले आहे आणि प्रत्येक श्रेणी RBI द्वारा एक वेगळ्या संचाची कार्यवाही केली जाते.
  7. सोबतच प्रत्येक मापदंडासाठी तीन आपत्ती मर्यादा निश्चित केली आहे आणि प्रत्येक मर्यादेसाठी विशिष्ट सुधारक उपायांनाही जोडले आहे. सुधारात्मक कार्य बँकांवरील आपत्तीवर निर्भर करणार. कोणत्याही आपत्ती मर्यादेच्या उल्लंघनाच्या परिणामस्वरूप PCA ला आमंत्रित केले जाते. आपत्ती अधिक असल्यास बँकांसाठी सुधारात्मक कार्यवाही अधिक हे कठीण होईल.

 

 

पार्श्वभूमी
  1. 1980 आणि 1990 दशकाच्या सुरूवातीला जगभरात कित्येक बँका आणि वित्तीय संस्थांनी वित्तीय संकटाच्या दरम्यान मौद्रिक नुकसानीचा सामना केला होता.
  2. 1600 हून अधिक वाणिज्यिक बँका आणि बचत बँका एकतर बंद झाल्या किंवा अमेरिकेकडून त्यांना वित्तीय सहकार्य प्राप्त झाले. त्यांना झालेले नुकसान USD 100 अब्जहून अधिक होते.
  3. बँका आणि वित्तीय संस्थांना अश्या परिस्थितीमधून बाहेर काढण्यासाठी योग्य निरीक्षणात्मक धोरणाची (म्हणजेच त्वरित सुधारात्मक कार्यवाही) आवश्यकता निर्माण झाली.
  4. भारतात प्रथम वर्ष 2002 मध्ये RBI गव्हर्नर बिमल जलान यांच्या कार्यकाळात PCA प्रस्तुत केले गेले आणि एप्रिल 2017 मध्ये RBI गवर्नर उर्जित पटेल यांनी या नियमांना आणखी कडक केले.
  5. ही प्रक्रिया ग्रामीण प्रादेशिक बँका (RRB) यांना वगळता सर्व अनुसूचित वाणिज्यिक बँकांसाठी (SCB) लागू होते. याच्या कार्यकक्षेत पेमेंट बँक, NBFC आणि मुद्रा बँका येत नाहीत.

 


Insurance companies can now establish an IFSC-SEZ center

1914   26-Dec-2017, Tue

  1. भारताच्या विमा नियामक IRDAI ने ‘आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा केंद्र विमा कार्यालये (IIO) याबाबत दिशानिर्देश जाहीर केले आहेत.
  2. ज्यामुळे विमा आणि पुनर्विमा कंपन्यांसाठी IFSC-विशेष आर्थिक क्षेत्र (SEZ) यामध्ये सुविधांची उभारणी करण्यासाठी मार्ग मोकळा झाला आहे.
  3. 21 डिसेंबरला जाहीर केलेल्या ‘भारतीय विमा विनियामक व विकास प्राधिकरण (आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा केंद्र विमा कार्यालयाची नोंदणी आणि कार्ये) मार्गदर्शक तत्त्वे-2017’ अन्वये, आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा केंद्र विमा कार्यालय (IIO) म्हणजे थेट विमा व्यवसाय किंवा पुनर्विमा व्यवसाय चालविण्यासाठी IRDAI कडून परवानगी असलेले एक शाखा कार्यालय होय.
  4. ही मार्गदर्शक तत्त्वे भारतीय आणि परदेशी विमा कंपन्या आणि पुनर्विमा अश्या दोन्ही कंपन्यांना लागू होणार आहे.  
  5. त्याअंतर्गत होणारा व्यवहार पुर्णपणे परदेशी चलनात होणार आहे.
  6. जीवन विमा आहेत; सामान्य विमा; आरोग्य विमा आणि पुनर्विमा हे नोंदणीकृत IIO मध्ये परवानगी असलेल्या विमा व्यवसायांची वर्ग किंवा उप-वर्गवारी आहेत.

 

हे तुम्हाला माहित आहे का?
  1. भारतीय विमा विनियमन व विकास प्राधिकरण (IRDAI) ही एक स्वायत्त, वैधानिक संस्था आहे.
  2. जी भारतातील विमा आणि पुनर्विमा उद्योगांचे विनियमन करते व प्रोत्साहन देते.
  3. हे ‘विमा विनियमन व विकास प्राधिकरण अधिनियम-1999’ अन्वये स्थापन करण्यात आले.
  4. याचे मुख्यालय हैदराबाद, तेलंगणा येथे आहे.
  5. IRDAI च्या संरचनेत एक अध्यक्ष, पाच पूर्णवेळ आणि चार अंशकालिक सदस्य असतात जे भारत सरकारकडून नियुक्त केले जातात.


Maharashtra and Uttar Pradesh, top contributors of the GST for first five months

2159   25-Dec-2017, Mon

  1. महाराष्ट्राने एसजीएसटी कलेक्शनमध्ये १८,७०१ कोटी रुपयांचा निधी दिला आहे. तमिळनाडू दुस-या क्रमांकावर असून त्यापाठोपाठ अनुक्रमे ८ हजार ७३९ कोटी रुपये, कर्नाटक आणि गुजरात अनुक्रमे ७,७३६ कोटी रुपये आणि ७,३७५ कोटी रुपये आहे.
  2.                  गुड्स अॅण्ड सर्विसेस टॅक्स (जीएसटी) च्या कारणास्तव ३०,२२४ कोटी रुपयांच्या एकूण उपकर संकलनापैकी २४ टक्के हिस्सा मिळविणे, जीएसटी योजनेच्या पहिल्या चरणात पहिल्या पाच महिन्यांत महाराष्ट्र आणि उत्तरप्रदेश हे देश आणि केंद्रशासित प्रदेशांमधील सर्वात वरचे योगदान आहेत.
  3. केंद्रीय अर्थ राज्य मंत्री शिव प्रताप शुक्ला यांनी लोकसभेत एका प्रश्नाचे उत्तरात सांगितले की, १ जुलैपासून नवीन अप्रत्यक्ष कर शासनाने महाराष्ट्र राज्य सरकारकडून ३,७०२ कोटी रुपये आणि उत्तर प्रदेशने पाप व विलासी वस्तूंवर ३,५४९ कोटी रूपयांची तरतूद केली आहे. शुक्रवार या दोन राज्यांच्या वैयक्तिक योगदानातून आयातीद्वारे गोळा करण्यात आलेल्या सेसपेक्षाही अधिक आहे, जे २,६०४ कोटी रुपये आहे.
  4. कर्नाटकमध्ये ३,११० कोटींचा उपकराची वसूली झाल्यानंतर छत्तीसगडने २,२८८ कोटी रुपये उपकर म्हणून ३० नोव्हेंबरपर्यंत उभे केले होते.
  5. महाराष्ट्रात जुलै-नोव्हेंबर दरम्यान १८,७०१ कोटी रुपयांचा राज्यस्तरीय जीएसटी (एसजीएसटी) संकलनाचाही समावेश आहे. तामिळनाडू दुसऱ्या क्रमांकावर आहे, त्यांनी ८,७९ ३ कोटी रुपये गोळा केले आहेत, महाराष्ट्रातील सुमारे अर्धा एसजीएसटी रक्कमेची
  6. कर्नाटक आणि गुजरातमधील अनुक्रमे ७,७३६ कोटी आणि ७,३७५ कोटी रुपये एसजीएसटीने गोळा केले आहेत.
  7. १ जुलै ते ३० नोव्हेंबरपर्यंत सरकारने ३०,२२४ कोटी रुपये उपकर म्हणून लावला आहे. सेंट्रल जीएसटी म्हणून (सीजीएसटी) ५९,४८९ कोटी रुपये गोळा  केले गेले आहेत आणि जीएसटीच्या पहिल्या पाच महिन्यांत एसजीएसटी म्हणून ८७,८८८ कोटी रुपये जमा केले आहेत. 
  8.  एकात्मिक जीएसटी (आयजीएसटी) म्हणून ३० नोव्हेंबरपर्यंत १.९१ लाख कोटी रुपये गोळा केले गेले आहेत. १. ९ १ लाख कोटी रुपयांच्या एकूण आयजीएसटीपैकी ९ ०,०३८ कोटी रुपयांच्या आयातीत आयात करण्यात आले आहे. उच्च अनुत्सुकित आयजीएसटी जीएसटी करदात्यांनी आयजीएसटी, सीजीएसटी आणि एसजीएसटीच्या कर देयतांविरोधात येत्या काही महिन्यांत बंद करण्याचे ठरविले आहे आणि ऑक्टोबर-ऑक्टोबरच्या रकमेमध्ये दिसत असलेल्या सीजीएसटी आणि एसजीएसटी पेमेंट्सच्या माध्यमातून कमी संकलनाचा परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
  9. १ जुलैपासून लागू करण्यात आलेल्या जीएसटी योजनेत ०%, ५%, १२%, १८% आणि २८% कर स्लॅब आहेत. १ ते २ ९० टक्क्यांपेक्षा अधिक कर आकारण्यात येणार्या करांवर २८ टक्के दराने कर आकारला जातो
  10. आणि लक्झरी वस्तू जसे की तंबाखू, सिगारेट आणि लक्झरी कार. सेसमधून वसूल केलेली रक्कम जीएसटीच्या अंमलबजावणीमुळे राज्यांना नुकसान भरपाईसाठी वापरली जाते.
  11. गुड्स अॅण्ड सर्विसेस टॅक्स (स्टेट्सला नुकसान भरपाई) कायदा, २०१७, राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या कलम ७ नुसार
  12. जीएसटीच्या अंमलबजावणीतून निर्माण होणा-या महसुली हानीबद्दल संबधित राज्यातील एसजीएसटी कायद्याच्या अंमलबजावणीच्या तारखेपासून सुरू होणाऱ्या पाच वर्षांच्या संक्रमण कालावधी दरम्यान विधीमंडळांना भरपाई दिली पाहिजे.
  13. जीएसटी (राजस्व घटवण्यासाठी राज्यांना नुकसान भरपाई) कायद्यानुसार पाच वर्षांच्या संक्रमण कालावधी दरम्यान राज्यांसाठीच्या महसूली वाढ १४ टक्के असावी आणि २०१५-१६ च्या आर्थिक वर्षाची गणना मूळ वर्ष म्हणून करण्यात आली आहे. राज्य व्हॅट, सेंट्रल विक्री कर, एंट्री टॅक्स, जकात, स्थानिक संस्था कर, चैनीच्या करांवर कर, जाहिरातींवर करातील कर, करातील राजस्व यासह आधार वर्ष कर महसूल सह मुळ रक्कम भरपाईची रक्कम.
  14. तथापि, मानवी वापरासाठी दारूचा पुरवठा, राज्यांमध्ये आकारण्यात येणारे मनोरंजन कर, परंतु स्थानिक स्वराज्य संस्था आणि पेट्रोलियम उत्पादने यांनी जीएसटीचा एक हिस्सा नसलेल्या बेस व महसूलमधून वगळण्यात येणार आहे.
  15. लोकसभेत सरकारने दिलेल्या माहितीनुसार ९३.३३ लाख करदात्यांनी ३१ ऑक्टोबरपर्यंत नव्या जीएसटी योजनेअंतर्गत नोंदणी केली आहे. एकूण ९३.३३ लाख नोंदणीदारांपैकी ६४.३८ लाख करदात्यांना आधीच्या एक्साईज व व्हॅट प्रणालीतून स्थलांतरित करण्यात आले होते तर २८.९४ लाख नवीन नोंदणीदार जीएसटी राजवटीत.


Proposal of CAG on the subject of the process of preparation of budget

2194   22-Dec-2017, Fri

  1. नियंत्रक व महालेखा परीक्षक (Comptroller and Auditor General -CAG) या भारत सरकारच्या सर्वोच्च निरीक्षकाने राजतंत्राच्या असमरूप योजनांमध्ये खर्च होणार्‍या प्रचंड आणि अनियंत्रित निधीबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे आणि अर्थसंकल्प तयार करण्याच्या प्रक्रियेच्या अभिमुखतेसंदर्भात गरजेवर भर दिला आहे.
  2. 2016-17 या सालासाठी CAG ने केलेल्या वित्तीय तपासणीत असे आढळून आले की, भारत सरकारच्या निर्भया, मेक इन इंडिया, राष्ट्रीय वित्त व चलन, राष्ट्रीय मदत रक्कम आणि प्रथम मंत्र्यांच्या घोषणा अश्या अनेक योजनांमध्ये प्रचंड प्रमाणात पैश्यांची तरतूद करण्यात आलेली आहे.

महत्त्वपूर्ण बाबी:-

  1. 2016-17 सालात मदत/पैश्याच्या 12 भागांमध्ये विविध हितचिंतक/विभागांकडून केला गेलेला 1,90,270 कोटी रूपयांचा अनावश्यक खर्च दिसून आला आहे, जो पैश्यासंदर्भात कायद्यात प्राधिकृत केलेल्या मर्यादेपेक्षा जास्त आहे.
  2. 2,28,640 कोटी रुपये इतक्या प्रचंड रकमेचा निधी मदतीच्या असमरूप भागामध्ये दिसून आला आहे.
  3. निर्भया योजनेसाठी तरतूद केलेल्या 286,27 कोटी रुपयांपैकी, महिला व पौगंडावस्थेतील मुलींच्या सुधारणेच्या दिशेने हितचिंतकाकडून झालेला खर्च फक्त 41,09 रुपये इतका आहे.
  4. 2016-17 या वर्षात विधीमंडळाच्या अधिकृततेशिवाय प्रत्यक्ष करांच्या महत्त्वाच्या समितीद्वारे 2,598 कोटी रुपयांच्या देयकांवरील व्याजावर खर्च केला गेला.
  5. व्याजापोटी झालेला 58,537 कोटी रुपयांचा संपूर्ण खर्च सार्वजनिक नोंदणी समितीच्या सल्ल्याला न जुमानता आवश्यक पैश्याच्या माध्यमातून विधीमंडळाचे समर्थन प्राप्त न करता गेल्या नऊ वर्षांत केला गेला.
  6. चुकीच्या वर्गीकरणामुळे परिणामस्वरूप महसुली खर्चात 2,229.40 कोटी रुपयांची तूट तर महसुली खर्चात 752.18 कोटी रुपयांची वाढ झालेली आहे.

 

तुम्हाला माहित आहे का ?

भारतीय नियंत्रक व महालेखा परीक्षक (CAG):-

  1. भारतीय नियंत्रक व महालेखा परीक्षक (CAG) हे भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 148-151 अन्वये स्थापन केलेले एक प्राधिकार आहे.
  2. जो शासनाकडून मोठ्या प्रमाणात अर्थसहाय्य मिळणारी विभागे व प्राधिकरण यांच्या समावेशासह भारत सरकार आणि राज्य शासन यांच्या सर्व जमा व खर्चाचे लेखापरिक्षण करतो.
  3. याशिवाय, CAG सरकारी मालकीच्या कंपन्यांचे बाह्य लेखापरिक्षक आहेत आणि सरकारी कंपन्यांचे पूरक लेखापरीक्षण करतात.
  4. भारतीय शासन पदावलीमध्ये CAG 9 व्या स्थानी आहे आणि त्यांचा भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशा समान दर्जा प्राप्त आहे.
  5. पंतप्रधानांच्या शिफारशीनंतर CAG ची नेमणूक भारतीय राष्ट्रपतींकडून केली जाते.
  6. राजीव मेहरिशी हे भारताचे वर्तमान CAG आहेत आणि ते भारताचे 13 वे CAG आहेत.


World Bank approves 40 million US dollars for UP tourism project

2226   22-Dec-2017, Fri

  1. उत्तर प्रदेशातील भारतीय राज्यातील पर्यटनासाठी 40 दशलक्ष अमेरिकी डॉलरचे कर्ज मंजुरीसाठी जागतिक बँकेच्या कार्यकारी नियामक मंडळाने बुधवारी मंजूर केले.
  2. इंटरनॅशनल बँक फॉर रिकन्स्ट्रक्शन अॅण्ड डेव्हलपमेंट (आयबीआरडी) कर्ज मंजूर केले ज्यात 5 वर्षांचा ग्रेस पिरीयड असेल आणि कालावधी 1 9 वर्षे असेल.
  3. उत्तरप्रदेश प्रो-गरीब पर्यटन विकास प्रकल्प राज्य सरकारची पुनर्रचना पर्यटन पर्यवेक्षकास समर्थन देईल ज्यायोगे राज्य मालमत्ता संपत्तीत संपूर्णपणे सर्वसमावेशक आणि टिकाऊ पद्धतीने उपयुक्त ठरेल.
  4. उदाहरणार्थ रिक्षा चालक, स्थानिक कारागीर आणि स्थानिक उद्योजक आणि गरीब उद्योजकांना थेट लाभ रस्त्यावर विक्रेते
  5. या प्रकल्पामुळे पर्यटकांचे मूल्य शृंखलेशी त्यांचे संबंध वाढवणे शक्य होणार आहे, तर चांगल्या अवसंरचना व सेवांच्या मदतीने राज्यातील काही गरीब नागरिकांसाठी राहण्याची स्थिती सुधारेल.
  6. "2016 मध्ये, 211 दशलक्ष घरगुती आणि 60 दशलक्षांहून अधिक आंतरराष्ट्रीय अभ्यागतांकडे आकर्षित झाले असले तरी उत्तर प्रदेश तिसऱ्या क्रमांकाचा गरीब राज्य आहे.
  7. ज्यामध्ये 37.7 टक्के गरीब दारिद्र्य आहे," असे जागतिक बँकेने स्पष्ट केले आहे की या प्रकल्पामुळे पर्यटनाला चालना मिळेल.
  8. भारताच्या वाढत्या मध्यमवर्गामुळे चालणा-या पर्यटनसंधीचा कालावधी वाढला आहे.
  9. उत्तरप्रदेशने आपल्या समृद्ध ऐतिहासिक, धार्मिक आणि सांस्कृतिक संसाधनांमध्ये पर्यटनाच्या संभाव्य सुविधा घेतल्या नसल्या तरी पर्यटनस्थळाचा आर्थिक लाभ स्थानिक समुदायांसाठी असमान आहे, असे जुनैद म्हणाले.
  10. भारतातील जागतिक बँकेचे संचालक अहमद जुनैद पुढे म्हणाले की पर्यटन प्रकल्प सांस्कृतिकदृष्ट्या समृद्ध स्थानिक समाजातील लोकांना त्यांचे ज्ञान, परंपरा व वारसा एकत्रित करण्यास मदत करेल.
  11. हा प्रकल्प आग्रा आणि ब्रज प्रदेशावर लक्ष केंद्रित करेल, जे भारत आणि उत्तरप्रदेशातील दोन मुख्य पर्यटन आणि तीर्थक्षेत्रांपैकी असून त्यापैकी काही राज्य म्हणजे सर्वोच्च दारिद्र्यरेषा आहे.
  12. गंतव्य-स्तरीय दृष्टिकोन सुनिश्चित करण्यासाठी, प्रकल्प आग्रा , लीव्हरेज आणि प्रायव्हेट सेक्टरसह भागीदार, तसेच शहरातील काम करणार्या अन्य महत्त्वाच्या एजन्सीसारख्या जागतिक स्मारक निधीसाठी पर्यटन विकास योजनेची तयारी करणार आहे.
  13. कृष्णा पौराणिक आणि त्याच्या लोकप्रिय परिक्रमा (तीर्थक्षेत्र) मार्गांशी संबंध जोडल्याने ब्रज प्रदेश दरवर्षी लक्षावधी यात्रेकरूंकडे आकर्षित करतो.
  14. या परिसरातील काही मालमत्तेचे पुनरुज्जीवन करून या प्रकल्पाचा पुनरुज्जीवन करण्यात येणार आहे.
  15. त्यापैकी बहुतांश स्थानिक समुदायांच्या जीवनशैलीशी निगडीत आहे आणि या प्रदेशाच्या जिवंत वारसाला वाचवण्यावर भर देण्यात आला आहे.


The Union Cabinet has approved the special proposal for employment generation in the leather and footwear sector.

2179   21-Dec-2017, Thu

  1. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने चर्म व पादत्राणे क्षेत्रात रोजगार निर्मितीसाठी विशेष प्रस्तावाला मंजूरी दिली आहे.
  2. या प्रस्तावामध्ये वर्ष 2017-18 आणि वर्ष 2019-20 या कालावधीत 2600 कोटी रुपयांच्या मंजुरीत खर्चासह ‘भारतीय पादत्राणे, चर्म व सहायक सामान विकास कार्यक्रम’ याची अंमलबजावणी समाविष्ट आहे.
  3. या कार्यक्रमामधून दोन लाख रोजगारांची निर्मिती होण्यास मदत होणार आहे.

कार्यक्रमामध्ये समाविष्ट उप-योजना:- 

  1. मनुष्यबळ विकास (HRD) उप-योजना - 
    1. 15,000 रुपये प्रति व्यक्ती या दराने बेरोजगार व्यक्तींच्या निवड-नियुक्ती संबंधी कौशल्य विकास प्रशिक्षण, 5000 रुपये प्रति कर्मचारी या दराने कार्यरत कामगारांना कौशल्य सुधार प्रशिक्षण आणि प्रति व्यक्ती 2 लाख रुपये या दराने प्रशिक्षकांना प्रशिक्षणासाठी मदत देण्याचा प्रस्‍ताव आहे.
  2. चर्म क्षेत्राचा एकात्मिक विकास (IDLS) उप-योजना –
    1. वर्तमान केंद्रांचे आधुनिकीकरण/तांत्रिक सुधारणासाठी सोबतच नव्या केंद्रांच्या स्‍थापनेसाठी सूक्ष्‍म, लघु व मध्यम उद्योग (MSME) ला नवी उपकरणे व यंत्रांवरील खर्चासाठी अनुदान दिले जाणार आहे.
  3. संस्थात्मक सुविधांची स्‍थापना उप-योजना –
    1. निर्दिष्ट तीन वर्षांमध्ये 147 कोटी रुपयांसह फुटवियर डिजाइन अँड डेवलपमेंट इंस्टीट्यूट (FDDI) च्या काही परीसरांना ‘उत्‍कृष्‍टता केंद्रात’ रूपांतरित करणे.
  4. मेगा चर्म, पादत्राणे व सहायक सामान समूह (MLFAC) उप-योजना.
  5. चर्म तंत्रज्ञान, अभिनवता आणि पर्यावरणासंबंधी मुद्दे उप-योजना
  6. चर्म, पादत्राणे व सहायक सामान क्षेत्रात भारतीय ब्रॅंडला प्रोत्‍साहन देण्याची उप-योजना
  7. चर्म, पादत्राणे व सहायक सामान क्षेत्रासाठी अतिरिक्‍त रोजगार प्रोत्‍साहन उप-योजना


NITI commission to set up methanol economy fund

1958   21-Dec-2017, Thu

  1. बदलत्या भारताची राष्ट्रीय संस्था (NITI) आयोग स्वच्छ इंधनाच्या उत्पादनास आणि वापरास प्रोत्साहन देण्यासाठी 4000-5000 कोटी रुपये किमतीचे ‘मिथेनॉल इकॉनमी कोष’ उभारण्याची योजना तयार करीत आहे.
  2. योजनेंतर्गत उच्च-राख प्रमाण असणार्‍या कोळश्याला मिथेनॉलमध्ये रुपांतरित करुन इंधन तयार करण्याची योजना आहे.
  3. त्यासाठी निर्मिती प्रकल्प कोल इंडियामार्फत उभारले जाण्याचे अपेक्षित आहे.

 

मिथेनॉल इंधन आणि त्याचे महत्त्व
  1. मिथेनॉल इंधन स्वस्त, सुरक्षित आणि प्रदूषण मुक्त असते. मिथेनॉलचा वापर केल्यास CNG च्या तुलनेत वाहनांमध्ये कमीतकमी बदल करण्याची आवश्यकता भासणार आहे.
  2. मिथेनॉलचा वापर ऊर्जा निर्मिती इंधन, वाहतूक इंधन आणि स्वयंपाकाच्या इंधनासाठी केला जाऊ शकतो.
  3.  ज्यामुळे पुढील काही वर्षांमध्ये भारताचे तेलाच्या आयातीवरील बिल अंदाजे 20% नी कमी केले जाऊ शकते.
  4. भारतामध्ये मिथेनॉल एका लिटरमागे 16-21 रुपयांच्या खर्चाने उत्पादीत करता येते.
  5. पुढील दोन-चार वर्षांत दोन योजना सुरू करण्याची अपेक्षा आहे.
  6. चीन हा मिथेनॉलचा जगातील सर्वात मोठा उत्पादक देश आहे.

 


IRDAI's 'Production Regulation Review Committee' released the report

1636   19-Dec-2017, Tue

  1. विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण (IRDAI) च्या आढावा समितीने विमा उत्पादन क्षेत्राचे विनियम यासंबंधी आपला अहवाल जाहीर केला आहे.
  2. समितीने निधीद्वारे निर्माण होणारा परतावा सुधारण्यासाठी गुंतवणूकसंबंधी अटींच्या समावेशासह जीवन विमा क्षेत्रात बदल सुचवलेले आहेत.
  3. IRDAI ने फेब्रुवारी 2013 मध्ये ‘IRDAI (नॉन-लिंक्ड इन्शुरेंस प्रॉडक्ट्स) विनियम-2013’ आणि ‘IRDAI (लिंक्ड इन्शुरेंस प्रॉडक्ट्स) विनियम-2013’ अधिसूचित केले होते.
  4. तथापि, बदलते बाजार आणि आर्थिक वातावरण बघता नियमांचे पुनरावलोकन करणे आवश्यक असल्याने IRDAI ने 8 सदस्यीय समिती नेमली होती.  

 

शिफारसी
  1. सध्याच्या अटी विमाधारकांना स्पर्धात्मक परतावा देण्यासाठी अक्षम आहे.
  2. त्यामुळे विविध मालमत्तेसंबंधी वर्गांमधील असलेल्या जोखीम लक्षात घेता निधीद्वारे निर्माण झालेला परतावा सुधारण्याच्या दृष्टीने गुंतवणुकीचे अटींमध्ये "लक्षणीय बदल हवेत".
  3. दरवर्षी किमान 8% इतका सर्वोच्च परतावा देण्याची अपेक्षा असते, त्यामुळे विम्यामधील किमान 50% मालमत्ता शासकीय सिक्युरिटीजद्वारा समर्थित असणे अनिवार्य आहे जे सध्या 6.7%-7.2% वार्षिक उत्पन्न देतात.
  4. उच्च परताव्यासाठी जीवन निधी आणि निवृत्तीवेतन व सामान्य अॅन्युइटी फंड्समधील शासकीय सिक्युरिटीजच्या अनिवार्य प्रमाणात घट करणे आणि पर्यायी उच्च उत्पन्न देणारी मालमत्ता (जसे की इक्विटी किंवा स्थावर मालमत्ता) किंवा हाय-रेटेड कॉरपोरेट बॉण्ड्स यामध्ये अधिकाधिक गुंतवणुकीला वाव देण्यास परवानगी देणे.
  5. स्वाधीन असलेल्या व्यक्तीचे मूल्य वाढवावे आणि ही प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने चालवली जावी जेणेकरुन त्यामुळे येणार्‍या कोणत्याही व्यत्ययाची शक्यता कमी होईल.
  6. सध्या जीवन विमाधारकांबरोबर उपलब्ध असलेल्या निवृत्तीवेतनासंबंधी योजनांच्या तुलनेत पैसे काढण्यासंबंधी कलम राष्ट्रीय निवृत्तीवेतन प्रणाली (NPS) यासाठी उदार आहे.
  7. ही बाब लक्षात घेता NPS अंतर्गत स्वीकार्य प्रमाणात परिवर्तनाच्या प्रक्रियेस परवानगी देणे.
  8. सध्या जीवन विमा कंपन्यांकडून प्रदान केल्या जाणार्‍या निवृत्तीवेतनासाठी एकूण जमा केलेल्या निधीच्या एक तृतीयांश हिस्स्याशी तुलना करता एकूण संचित निधीच्या 60% परिवर्तीत केले जाऊ शकते.


GST Conference fills the way for 'e-Bill' system

2178   18-Dec-2017, Mon

  1. GST प्रणालीमधील कमतरता दूर करण्यासाठी GST परिषदेनी देशात 1 जून 2018 पासून ‘ई-वे’ बिल व्यवस्थेला कार्यान्वित करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
  2. 1 फेब्रुवारी पासून ‘ई-वे’ बिल व्यवस्थेमधून 50,000 रुपयांहून अधिक किंमतीचा माल एका राज्यातून दूसर्‍या राज्यात पाठविण्याआधी त्याची ऑनलाइन नोंदणी करणे आवश्यक असणार आहे.
  3. ‘ई-वे’ बिल व्यवस्था कारखान्यातून निघालेले उत्पादन आणि आंतरराज्य वाणिज्य कार्यपद्धती यावर इलेक्ट्रॉनिकरीत्या पाळत ठेवण्याप्रमाणे काम करणार, ज्यामुळे मालाच्या खपासंबंधी माहितीमधून धोरण-निर्मात्यांना उपयुक्त मदत होणार आहे.
  4. शिवाय इलेक्ट्रॉनिक मार्गाने बिल अदा करण्याची ही व्यवस्था 16 जानेवारी 2018 पासून उपलब्ध असणार आणि राज्य स्वैच्छिक आधारावर जूनच्या आधी याला स्वीकारू शकतात, असा निर्णयही घेतला गेला.
  5. वस्तू व सेवा कर (GST) हा एक अप्रत्यक्ष कर आहे, जो 1 जुलै 2017 पासून संपूर्ण भारतात लागू करण्यात आला.
  6. ज्याने केंद्र व राज्य शासनांनी आकारलेल्या विविध करांचा त्याग केला. 
  7. संविधान (101 वी दुरूस्ती) कायदा 2017 म्हणून GST सादर करण्यात आले.
  8. GST हे GST परिषदेद्वारे संचालित केले जाते आणि त्याचे अध्यक्ष भारताचे वित्तमंत्री आहेत.
  9. GST अंतर्गत वस्तू व सेवांवर 0%, 5%, 12%, 18% आणि 28% या दरांनी कर लागू आहेत.
  10. फ्रान्स हा GST ची अंमलबजावणी करणारा जगातला पहिला देश आहे. 


The WHO's 'Tracking Universal Health Coverage: 2017 Global Monitoring' report is famous

2261   17-Dec-2017, Sun

  1. जागतिक बॅंक (WB) आणि जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) यांचा ‘ट्रॅकिंग यूनिवर्सल हेल्थ कव्हरेज: 2017 ग्लोबल मॉनिटरींग’ अहवाल प्रसिद्ध करण्यात आला आहे.
  2. जगातल्या 7.3 अब्ज लोकसंख्येपैकी जवळपास अर्ध्या (2.3 ते 3.5 अब्ज) लोकसंख्येला आवश्यक आरोग्य सेवा प्राप्त करू शकत नाही आहेत.
  3. आरोग्य सेवा प्राप्त करण्यासाठी स्वत:च्या खिशातून पैसे खर्च करावे लागत आहे.
  4. दर वर्षी मोठ्या संख्येने कुटुंबांना दारिद्र्याच्या दरीत ढकलल्या जात आहे.

ठळक बाबी:-

  1. 21 व्या शतकात लसीकरण आणि कुटुंब नियोजन तसेच HIV साठी अॅंटी-रेट्रोव्हायरल उपचार आणि मच्छरदाणी अशा काही मुख्य आरोग्य सेवा प्राप्त करण्यासाठी सक्षम लोकांची संख्या वाढत असल्याचे आढळून आले आहे.
  2. सध्या 800 दशलक्ष लोकांना त्यांच्या कुटुंबातील एकूण खर्चाच्या साधारणपणे 10% भाग स्वत:वर तसेच कुटुंबातीलअन्य सदस्यांवर आरोग्य खर्च म्हणून खर्च करावा लागत आहे.
  3. जवळजवळ 100 दशलक्ष लोकांना हा खर्च परवडत नाही आणि त्यांना दिवसाला फक्त $ 1.90 किंवा त्यापेक्षा कमी खर्चावर जगण्यास भाग पाडत आहे.
  4. उप-सहारा आफ्रिका आणि दक्षिण आशिया या प्रदेशात सेवा उपलब्धता यामध्ये मोठी तफावत आढळून येते.
  5. इतर क्षेत्रांमध्ये, कुटुंब नियोजन आणि बाळाचे लसीकरण अश्या प्राथमिक आरोग्य सेवा अधिक उपलब्ध होत आहेत, मात्र याचा खर्च त्यांनाच द्यावा लागतो.
  6. कमी आणि मध्यम उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये प्रत्येक पाचव्या दरिद्री कुटुंबामधील फक्त 17% माता व मुलांना सात मूलभूत आरोग्य हस्तक्षेप सेवांपैकी किमान सहा सेवा मिळतात.
  7.  जेव्हा की श्रीमंत कुटुंबामधील माता व मुलांच्या बाबतीत हे प्रमाण 74% आहे.
  8. पूर्व आशिया, लॅटिन अमेरिका आणि युरोप अश्या क्षेत्रात तर लोकांना त्यांच्या कुटुंबावरील एकूण खर्चापेक्षा साधारणपणे 10% वाटा आरोग्य सेवांवर खर्च करावा लागतो.
  9. पूर्व आशिया, उत्तर अमेरिका आणि युरोप या क्षेत्रांमध्ये अत्यावश्यक सेवा प्राप्त करण्याचा स्तर सर्वाधिक आहे.
  10. तर उप-सहारा येथे हा स्तर सर्वाधिक कमी आहे.

दिनांक

दि हिंदू the indian express लोकसत्ता महाराष्ट्र टाइम्स My Government aple sarkar mahaonline

All Rights Reserved @ Reliable Academy, Designed by Accunity Services.


Top